Türkiye, Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapı Projesi (HALE) ile elektrikli itki sistemleri alanında araştırma ve geliştirme yapabileceği ilk tesisine sahip olacaktır. Tesis Kalınma Bakanlığı’nın desteği ile TÜBİTAK UZAY Enstitüsü’nde kurulacaktır. Gelecekte tesiste üretilecek ve test edilecek itki sistemleri ile Türkiye’nin kısa ve uzun vadede ihtiyaç duyacağı itki sistemlerinin karşılanması ve dışa bağımlılığın azaltılması hedeflemektedir.

Elektrik itki motorları 1950’lerden beri üzerinde çalışılan bir konu olup son yıllarda özellikle iyon ve Hall Etkili itki motorlarının performansının belli bir seviyeye ulaşması ile ilgi duyulan bir teknoloji olmaya devam etmektedir. Ülkemizde ise bu teknoloji yeni bir araştırma alanıdır. Bu çerçeveden bakıldığında ülkemizin uzay alanında özellikle itki sistemleri konusundaki bilgi birikiminin önemli bir noktaya taşınmasını sağlayacak olan projede kurulacak altyapı bundan sonra alanda çalışmak isteyen tüm araştırmacıların da faydalanabileceği bir laboratuvar olacaktır.

Proje kapsamında TÜBİTAK UZAY’da kurulacak olan laboratuvar, Hall etkili itki sistemlerinin tasarımı, üretimi ve testi için gerekli tüm teknik altyapı sahip olacaktır. Proje süresince edinilen teknik bilgi birikimi ile 1.5 kW güce sahip bir motorun mühendislik modeli gelistirilecek ve kurulan altyapı bu motor ile doğrulanacaktır. Geliştirilecek motorun 70 mN itki ve 1500 s özgül itki üretme kapasitesine sahip olması beklenmektedir.

HALE projesi, dünya ölçeğinde, geliştirilmesi stratejik, teknolojik ve ticari açıdan önem taşıyan bir altyapı yatırımına imza atacaktır. Bu sayede milli imkanlarla geliştirilen sistemlerin sayısı artırılacak, elde edilen yetenek ve imkanlar ile bu alandaki dışa bağımlılık en aza indirilerek, ulusal bilimsel ve teknolojik araştırma imkanları arasına elektrik itki sistemleri teknolojisi de katılacaktır.

Haziran 2010 yılında başlayan HALE Projesinin 2015 yılında tamamlanması planlanmaktadır.



MAYIS 2015 İTİBARİYLE PROJEDE SON DURUM

Kasım 2014’te tesis inşaatı başarıyla tamamlanmıştır. Tesis, 100 m2‘si 10,000 sınıfı temiz oda olan 140 m2 kapalı alandan oluşmaktadır.



Nisan 2015 itibari ile tesiste iki vakum tank bulunmaktadır:

Birinci vakum tank 2.3 m çapında ve 4.5 m boyundadır. Bu tankın taban ve çalışma basıncı 2 10-7 Torr ve 13 10-6 Torr’dur.
İkinci tank 60 cm çapında ve 1.1 m boyundadır. Bu tankın taban basıncı 10-8Torr'a ulaşabilmektedir.



Proje kapsamında ilk 1.5 kW’lık Hall Etkili itki motoru tasarımı Eylül 2012’de tamamlanmış ve ilk prototip motor Mart 2013’te üretilmiştir.



Bu motorun ilk testleri, birinci tankın devreye alınmasının ardından Şubat 2015’te başarıyla gerçekleştirilmiştir. Motorun performans iyileştirme çalışmaları devam etmektedir.