İstiklal Savaşı'nı zaferle bitirdikten ve bağımsızlığımızı Lozan barışıyla tamamladıktan sonra milletin fakirlik ve cahillikten kurtulması için özgür bir hava içerisinde, bilimsel esaslara dayanılarak bir programın hazırlanmasını teklif etmiştim. Ancak teklifim kale alınmadı. Birtakım kişisel düşünceler ve yeni türedilerin ikiyüzlülükleri arasında boğuldu gitti. Böylece İstiklal Savaşı'nın ilk temelini atan arkadaşlarla birlikte muhalefete geçme kararını vermeye mecbur kaldık.

Bu esnada İstiklal Savaşı'nın esaslarını yayınlama ve hiç değilse münasip bir fırsatta Meclis kürsüsünden özetleyerek gerçeği milletin gözü önüne koyma fikrimi yakın arkadaşlarım doğru bulmadı. Gösterdikleri sebep şuydu: Gazi'nin kendi samimi çevresini kaybetmesinin bir etkeni de "Her şeyi ben yaptım" iddiasıdır. Şimdi aynı duruma siz düşeceksiniz.

Şunu da söylemeliyim ki bu hususta bana engel olanların başında partimizin liderlerinden Rauf (Orbay) Bey gelir.

"Nasıl olsa gerçek meydana çıkar, milletin size büyük teveccühünün bir sebebi de büyük tevazunuzdur. Gazi, Nutuk'unda her şeyi şahsına mal ederek kendisini düşürmüştür. Şimdi siz "Hayır, esası ben kurdum ve milli akımı ben yoluma koydum" iddiasına kalkışırsanız aynı kapıya çıkarsınız" dediler.

Oysa okullarda "Tarih" diye, İstiklal Savaşı yalan yanlış okunduğu gibi, aynı şeyler konferanslar, makaleler ve eserlerde bol bol yazılıyordu.

Mustafa Armağan
(Kızıl Pençe, Timaş Yayınları,
Mart 2012, İstanbul, Sf: 250, 251, 252.)